NIEUWVEEN – Ruim een tientje gaat een pakje sigaretten de roker straks kosten. Het gevolg van beleid dat gericht is op ontmoediging. Ook de tabakswinkeliers raken ontmoedigd door de gestegen kosten van hun koopwaar. Helemaal die aan de grens. Hier merken ze dat rokers net zo lief een ritje naar het buitenland maken, waar shag en sigaretten inmiddels veel goedkoper zijn. “Er is geen droog brood meer aan tabak te verdienen.”
Het is niet illegaal om je peuken uit Duitsland of België te halen. Op de website van de douane staat precies wat er de grens over mag. Vanuit een EU-land mag een persoon vanaf 17 jaar 800 sigaretten (4 sloffen), 200 sigaren, 1 kilo tabak (shag) en 400 cigarillo’s belastingvrij meenemen. Dat laten rokers zich geen twee keer zeggen! Het prijsverschil tussen tabaksproducten in Nederland en België en in nog grotere mate Duitsland is dermate groot, dat zo’n ritje al gauw loont. En het verschil loopt op, want per 1 april dit jaar vindt een eerste accijnsverhoging plaats, die het jaar daarop wordt herhaald. De prijs van een pakje sigaretten overstijgt dan een tientje. Het kan niet anders of tabakswinkeliers plukken hier de wrange vruchten van. Vooral die aan de grens.
Onbegonnen werk
Meneer Van den Esschert is er zo een. Zijn winkel, Tabakszaak Van den Esschert in Enschede, ligt dicht bij de NederlandsDuitse grens. Hij is de derde generatie die de winkel bestiert, en zal de laatste zijn. “Ik verkoop heel weinig tabak op dit moment”, zegt hij desgevraagd. En dat is dus nog vóór de accijnsverhoging in april. Hij legt uit hoe het zit: “Het scheelt 4 à 5 euro op een pakje shag, dus mijn klanten kopen hun rookwaren liever over de grens in Duitsland. Het doet mij geen pijn meer, want ik heb mijn leeftijd mee. Maar er is geen droog brood meer te verdienen met tabak, het is onbegonnen werk. Je kunt er niet meer van leven. Ik heb makkelijk praten, het openhouden van mijn zaak is meer bezigheid dan noodzaak, maar voor jongere ondernemers is het een kansloze missie.”
In Valkenburg, vlakbij Duitsland én België, staat ‘t Toebackhuys. Hier staat Carlo achter de balie. Hij verkoopt er sinds zeven jaar sigaretten en andere tabakswaren. Gaan ook bij hem rokers eerder de grens over dan dat ze bij hem een pakje aanschaffen? “Zeker, het gebeurt op grote schaal. Mensen vertellen dat rustig ook in de winkel. ‘Ik ga wel naar Duitsland.’ En neem het ze eens kwalijk, ik zou het zelf ook doen. Een rekensommetje is snel gemaakt”, aldus de tabaksverkoper. “Ik vind het vreemd dat er geen eensgezind beleid is in Europa op het gebied van tabaksontmoediging. We lopen misschien voorop, maar ik vind dat het doel niet de middelen heiligt”, vervolgt hij. Zelf rookt hij niet, en hij vindt het heel knap als het mensen lukt te stoppen. Die komen dat ook graag aan hem in de winkel vertellen. Dat is die andere kant van het ontmoedigingsbeleid. Uiteindelijk moet roken de wereld uit, en daar lijken tabaksverkopers hun ogen niet voor te sluiten.
Alleen bij regen
Allo Delnoye, mede-eigenaar van The Read Shop Express Vaals, loopt ruim 50 procent van zijn omzet mis doordat mensen in het buitenland shoppen. “Mijn winkel ligt op 75 meter van de grens, dus wanneer het goed weer is, lopen mijn klanten 100 meter verder, de grens over, en halen hun sigaretten daar voor beduidend minder geld”, zegt Delnoye. “En als het regent komen ze hier een pakje sigaretten halen.” De ondernemer ziet de toekomst van de tabaksbranche somber in. “Mijn winkel draait nu ongeveer de helft aan omzet vergeleken met andere Read Shops. En ik verwacht dat dit na de accijnsverhoging in april nog verder terugloopt. En dat er nog meer illegale sigaretten uit het buitenland worden gehaald.” Hij vervolgt: “Ik weet van mensen hier uit de buurt dat ze met auto’s vol naar België of Luxemburg rijden om sloffen tabak te halen. Het is daar soms wel 50 procent goedkoper. Daar kunnen wij niet mee concurreren.” De klanten van zijn Read Shop vertellen Delnoye zelf dat ze de grens over gaan. “Ze komen hier vloeitjes kopen, en vervolgens gaan ze één of twee keer per maand de grens over om goedkopere sigaretten te halen”, aldus Delnoye. “Maar ik neem het ze niet kwalijk.”
Het scheelt voor de ondernemer dat tabak niet de ‘corebusiness’ is van zijn winkel. “Als we van tabak hadden moeten leven, zouden we morgen de deuren moeten sluiten. Bij ons is het slechts een bijproduct.” Het probleem ligt volgens Delnoye duidelijk bij de overheid, en de torenhoge accijnzen. Op begrip van de ondernemer hoeft de overheid dan ook niet te rekenen. “In Nieuw-Zeeland starten ze een rookvrije generatie. Daar zegt de overheid gewoon ‘vanaf nu mogen de jongeren niet meer roken’. Dat is duidelijk, dan weet iedereen waar ‘ie aan toe is. Wanneer de Nederlandse overheid het zo aan zou pakken, zou ik er respect voor hebben. Maar nu niet.”
Dit artikel verscheen eerder in Out.of.Home Shops. Abonneren? Klik hier.
