NIEUWVEEN – In de horeca is altijd meer werk dan personeel te vinden. En dat terwijl er veel mensen met een (visuele) beperking zitten te springen om een baan. Out.of.Home Shops sprak daarom met Sandra Sneekes, advies arbeid/jobcoach van Koninklijke Visio, het expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen. Haar mening? “Waar een wil is, is een weg!”
Vanuit haar functie als jobcoach begeleidt Sandra Sneekes visueel beperkte mensen in het vinden van een baan. Op de vraag of de horeca een geschikte werkplek is, antwoordt ze: “Geen enkele visuele beperking is hetzelfde en geen enkele horecaonderneming is hetzelfde. Daar zit dus gelijk een grote nuance in. Er zijn bijvoorbeeld mensen die lichtschuw zijn. Zij vinden het heel prettig om in een donkere omgeving te werken. Maar iemand die juist baat heeft bij veel licht, zal je niet zo snel in een bruin café vinden.” Met de ene visuele aandoening zijn bepaalde beroepen in de horeca daarom toegankelijker dan met een andere. Maar Sneekes zal altijd naar de mogelijkheden kijken. “Als iemand de interesse heeft, en eventueel de vooropleiding heeft gedaan, dan kan je met een aantal aanpassingen vaak heel ver komen.”
Onbekend maakt onbemind
Toch merkt Sneekes dat mensen met een visuele beperking een grotere afstand tot de arbeidsmarkt hebben dan bijvoorbeeld mensen in een rolstoel. Dat komt volgens haar omdat onbekend onbemind maakt. “Mensen beseffen meestal niet wat er allemaal mogelijk is en dat maakt het eng om de eerste stap te zetten.” Bovendien zijn veel visuele aandoeningen progressief, waardoor werkgevers bang zijn dat iemand voor langere tijd ziek wordt en dat zij met hoge loonkosten blijven zitten.
Samen met het UWV probeert Visio de drempel voor werkgevers zo laag mogelijk te houden. Sneekes vertelt: “Het ligt er natuurlijk aan welke uitkering en welk type contract iemand heeft, maar het UWV stelt verschillende regelingen beschikbaar die het financiële risico voor werkgevers zo klein mogelijk maken. Zo heb je een no-riskregeling, waarbij het UWV de loonkosten overneemt als een visueel beperkte medewerker door ziekte uitvalt.” Dit maakt het voor de werkgevers aantrekkelijker om iemand aan te nemen. Ook kan vergeleken worden in hoeverre iemand met een visuele beperking in dezelfde werktijd minder werk verricht dan iemand zonder visuele beperking. Het verschil kan in dat geval gecompenseerd worden door het UWV.
Cliënt en werkgever begeleiden
Sneekes staat vanuit Visio haar cliënten bij en onderzoekt samen met hen welke regelingen bij hen van toepassing zijn. “Het kan voor een cliënt behoorlijk onoverzichtelijk zijn waar ze recht op hebben. Hetzelfde geldt voor een werkgever. Het kost al extra tijd en energie om iemand met een beperking in te werken, laat staan dat je dan ook alle financiële zaken moet uitzoeken en regelen. Daarom begeleid ik hen in dat proces.”
Gelukkig merkt Sneekes dat werkgevers over het algemeen heel betrokken zijn bij hun werknemers. “Vooral in de horeca zie je dat het sociale aspect sterk aanwezig is en dat werkgevers hart hebben voor hun personeel,” vertelt ze.
Balans vinden
Wanneer iemand eenmaal binnen is, bekijkt Sneekes samen met de werknemer en werkgever welke aanpassingen mogelijk zijn. Hierbij staan allereerst de aandoening en de behoeftes van de visueel beperkte werknemer centraal. “Vanuit dat uitgangspunt kijken we wat iemand nodig heeft om goed te kunnen functioneren.” Maar tegelijkertijd verliest Sneekes de realiteit van de werkgever niet uit het oog: “Kijk, je zal niet snel de verlichting in het restaurant aanpassen, omdat je daarmee de identiteit van het bedrijf verandert. Maar een leeslampje op de bar om bonnetjes beter te kunnen lezen, is vaak geen enkel probleem.”
Ook de technologische ontwikkelingen van de afgelopen jaren zorgen voor veel meer mogelijkheden. Sneekes vertelt: “Vroeger werd je als slechtziende pianostemmer of telefoniste, maar inmiddels zijn er veel meer beroepen mogelijk.” Het gebruik van een tablet in de bediening zorgt er bijvoorbeeld al voor dat iemand de tekst groter kan maken en het daardoor beter kan lezen. Een ander voorbeeld is de OrCam-bril, een bril die precies voorleest waar je naar kijkt. “Superhandig voor koks die recepten moeten lezen of moeten kijken welke ingrediënten in een product zitten. Natuurlijk is zo’n bril een dure investering, maar ook daarbij kan het UWV steunen en de kosten vergoeden.”
Droom is uitgangspunt
Sneekes concludeert dan ook dat de droom van de cliënt altijd het uitgangspunt is. “Ik heb jarenlang een zeer slechtziende jongen begeleid die graag kok wilde worden. Telkens werd tegen hem gezegd dat dat voor hem niet haalbaar was, maar hij geloofde erin dat hij het wél kon. Door een aantal simpele aanpassingen in de keuken, zoals goed licht en vergrote etiketten op de producten, kon hij al als hulpkok werken. Maar met behulp van de OrCam-bril heeft hij het zelfs tot zelfstandig kok mét een vast contract geschopt. Dit bewijst maar weer dat er veel mogelijk is als je de wil hebt om ervoor te gaan!”
Hulphond welkom?
De horeca kan voor mensen met een visuele beperking niet alleen als werkplek, maar ook als uitgaansgelegenheid een hele uitdaging zijn. Dat zit ‘m al in kleine dingen, zoals de vraag of de hulphond mee naar binnen mag. “Hulphonden mogen eigenlijk niet geweigerd worden, maar toch gebeurt het. Daarom zijn er speciale stickers beschikbaar waarmee je kan aangeven dat hulphonden welkom zijn”, legt Sneekes uit. “Merk je daarnaast dat gasten een visuele beperking hebben? Vraag dan even of ze hulp nodig hebben. Dat kan heel simpel door iemand naar zijn/haar tafeltje te begeleiden of door samen even de kaart door te nemen. Op die manier voelt iemand zich gezien en tast hij of zij niet (letterlijk) in het duister.”
Dit artikel verscheen eerder in Out.of.Home Shops. Abonneren? Klik hier.
