Project Gezond Onderweg

Dit wordt vooral ingegeven door onze voedselomgeving die bestaat uit het aanbod van eten en drinken, sociaal-culturele normen over eten en drinken, de prijs en promotie van voedingsmiddelen en overheidsbeleid en wetgeving. Het aanbod producten dat niet in de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum staat is minder dan dat van producten die er wel in staan. Die producten zijn dan ook vaak nog goedkoper en vaker in de aanbieding. Het wordt ons op deze manier niet makkelijk gemaakt om te kiezen voor gezonde voeding.

Vanuit de samenwerking tussen Rijk en de regio onder de naam Regio Deal Foodvalley wordt geprobeerd de transitie naar een duurzaam en gezoen voedselsysteem te versnellen. Een van de projecten is Gezond Onderweg dat zich richt op vrachtwagenchauffeurs en andere weggebruikers. Onder leiding van Wageningen University & Research (WUR) en het Voedingscentrum werden vertegenwoordigers van belanghebbende organisaties en bedrijven gevraagd op zoek te gaan naar acties om het aanbod langs de snelweg te optimaliseren.

Bijeenkomsten
In een eerste bijeenkomst werd de vertegenwoordigers gevraagd om de complexiteit van het probleem in kaart te brengen. Van hieruit werd door het onderzoeksteam een systeemkaart gemaakt en werden de kritische factoren geïdentificeerd. In een vervolgbijeenkomst werd de kaart besproken en gingen de vertegenwoordigers in groepjes aan de slag om concrete acties te bedenken voor iedere kritische factor. Uiteindelijk werden er diverse acties geselecteerd die volgens de aanwezigen het meeste effect kunnen hebben op het creëren van een gezonde voedselomgeving.

Zo is naar voren gekomen dat er binnen de transportsector en de hele keten van eten onderweg er geen urgentie en intentie is voor een gezonde voedselomgeving. Er zijn op dit moment ook geen bedrijven die koploper zijn in het aanbieden van gezond eten onderweg. Enkele grote spelers uit de voedingsmiddelenindustrie hebben zoveel marktmacht dat kleine, innovatieve bedrijven geen kan hebben op een plekje in de wegrestaurants. Een gezond aanbod is ook minder winstgevend, een belangrijke drijfveer in de sector. Dit komt door gelimiteerde houdbaarheid en grotere kans op derving.

Overheid
De overheid speelt ook een belangrijke rol. In het overheidsbeleid staat de verantwoordelijkheid van het individu voorop. Alleen voedselveiligheid heeft prioriteit. Er zijn geen concrete acties vanuit de overheid om een gezond voedselaanbod onderweg te bewerkstelligen. Verder zijn er geen richtlijnen, beleidsnota’s, wetgeving of strategieën. Slechts een zin staat er in het Nationaal Preventieakkoord over het gezonder maken van de voedselomgeving onderweg. Bij de weggebruiker is er voornamelijk onvoldoende kennis om gezonde keuzes te maken.

Het is sociaal geaccepteerd om onderweg ongezond te eten. Bij aanbieders bestaat de overtuiging dat weggebruikers juist ongezond willen eten en daar is het aanbod op aangepast. Bij consumenten leidt dit tot normalisering van ongezond eten, juist onderweg waar je anoniemer bent dan in je eigen omgeving. En het is tegenwoordig niet meer normaal dat je eten voor onderweg meeneemt van huis. Er is genoeg gelegenheid onderweg op elk moment van de dag waardoor traditionele eetmomenten vervagen. Het aanbod is ook gericht op gemak en kan makkelijk staan dof met een hand in de auto worden gegeten. De veelal drukke weggebruiker is eerder geneigd om een impulsieve en vluchtige voedselkeuze te maken en die is meestal ongezond.
Het voedsellandschap wordt ook veranderd door de globalisering. Voornamelijk veramerikanisering heeft het aanbod veranderd met het grote aantal fastfoodketens. Ook het aantal stopplekken is de afgelopen decennia toegenomen waardoor de voedselomgeving langs de snelweg ook een prominentere rol is gaan spelen. De laatste tijd komen er ook steeds meer plekken voor het opladen van elektrische auto’s. Dat duurt langer dan traditioneel tanken en brengt ook weer een verandering teweeg.

Oplossingen
Voor al deze knelpunten werden er oplossingen aangedragen. Zo moet er volgens de deelnemers een stuurgroep komen die ervoor moet zorgen dat er in de hele keten samengewerkt wordt aan gezond eten onderweg. Samen met de marktleiders in de voedingsmiddelenindustrie moeten concrete doelstellingen worden ontwikkeld om tot een gezond voedselaanbod langs de snelwegen te komen.

Andere oplossingen waren het verplicht maken dat promoties en communicatie alleen gericht mogen zijn op gezonde producten en dat voor elk ongezond product er een gezond alternatief moet worden aangeboden. Voorkom ook derving door gezonde producten langer houdbaar te maken en zorg voor een gezond aanbod in de buurt van los- en laaddocks en laadpunten voor chauffeurs. Verder is het belangrijk dat er koplopers komen in het aanbidden van gezond voedsel en dat die door gezondheidsfondsen worden gepromoot.

Onderdeel
De overheid wordt gevraagd bijvoorbeeld gezonde voeding onderdeel te laten zijn bij veilingen van tankstations en het verlenen van vergunningen. Er zouden ook campagnes, bijvoorbeeld van Sire, moeten komen om mensen meer bewust te maken van gezonde keuzes en minder gehaast zijn. Kleine prikkels als schapkaartjes kunnen consumenten ook stimuleren om te kiezen voor gezonde opties. Het gebruik van bijvoorbeeld NutriScore zou daarbij ook kunnen helpen.

Als laatste moeten werkgevers ideeën krijgen om een gezond voedingspatroon bij hun werknemers te stimuleren en kan de overheid hierin helpen door bijvoorbeeld gezond eten voordeliger te maken of te subsidiëren. Werkgevers moeten ook het belang van gezonde werknemers gaan inzien en dat een gezond voedingspatroon hierin belangrijk is naast werkomstandigheden.

Het project laat zien dat er veel factoren zijn die een ongezonde voedselomgeving onderweg in stand houden. Om dit om te vormen zijn er verschillende acties nodig en dat vereist een collectieve inspanning en een gecoördineerde aanpak.

Het hele rapport is hier te lezen.

Bron: Out.of.Home Shops