AMSTERDAM – De Nederlandse overheid wil samen met andere organisaties toe naar een rookvrije generatie in 2040. Een van de maatregelen om dit te bereiken is dat supermarkten per 1 juli 2024 geen tabakswaren meer mogen verkopen. Er gaat daarom dit jaar een grote transitie plaatsvinden in de retail. Out.of.Home Shops wil te weten komen wat de veranderingen betekenen voor tabaksspeciaalzaken en ging in gesprek met Jeffrey van Vuure, directeur van Van Vuure Retail.
Er zijn aanwijzingen dat een daling van het aantal verkooppunten leidt tot minder rokers, maar een samenhangend bewijs hiervoor is er in de wetenschappelijke literatuur niet. Toch zijn die aanwijzingen reden genoeg voor de Nederlandse overheid om in het Preventieakkoord Roken & Tabak het aantal verkooppunten gefaseerd aan banden te leggen. Dat gebeurt onder meer met het verbod op de verkoop van tabak in supermarkten per 1 juli 2024. Voor tabaksspeciaalzaken betekent deze maatregel dat er een grotere stroom klanten hun kant op komt. Maar niet voor lang. Want ook die retailers krijgen te maken met beperkende regels en uiteindelijk een finaal verkoopverbod per 2032. Van Vuure legt uit wat de veranderingen betekenen in zijn branche, die van de tabaks- en gemakszaken. Hij ziet inderdaad een grotere toeloop van klanten en dus een hogere omzet in zijn winkels sinds Albert Heijn en eerder al discounter Lidl zijn gestopt met de verkoop van shag, sigaretten en sigaren en aanverwante artikelen. “Daarbij is er een verandering in de markt gaande als je kijkt naar producten. Zowel het volume als het assortiment in rookvrije artikelen is de afgelopen jaren gegroeid”, verduidelijkt Van Vuure.
Tabakspeciaalzaak van de toekomst
“We hebben niet veel aanpassingen hoeven doen nu er meer tabakswaren worden verkocht, enkel bij de afrekenpunten in de Primera-winkels. Daar willen we definitief stoppen met de verkoop van tabaksartikelen. Vier jaar geleden zijn we gaan kijken naar een formule die toekomstbestendig is. Van Vuure is van oudsher een winkel die tabak verkoopt en dat willen we blijven doen. We zijn toen met partners aan tafel gaan zitten om te kijken hoe zo’n tabakspeciaalzaak van de toekomst eruit moest gaan zien”, zegt hij.
In mei 2021 is de winkel aan het Osdorpplein in Amsterdam omgebouwd van Cigo naar tabakspeciaalzaak van de toekomst. Van Vuure: “In het begin was het wel lastig om van gemak naar tabak te gaan. We moesten klanten teleurstellen en de coronaperiode was nog in volle gang. Direct na de pandemie begon het bedrijf te floreren. We zagen nieuwe gezichten, een nieuwe klantenkring. En de focus lag echt alleen op tabak, rookvrije artikelen en bewuste alternatieven. Deze pilotwinkel draait nu ruim drie jaar. Onze doelstelling is om eind dit jaar 15 tot 20 zaken te hebben met deze formule. Geen harde eis hoor, maar we zijn goed op weg. Daarna zien we wel weer.” Dat klinkt losjes, maar Van Vuure heeft wel een duidelijke strategie en visie: ”Binnen 2032 willen we ons uiteindelijke doel halen. We blijven ons dan ook doorontwikkelen.”
Visie, kennis en informatie
“Grote veranderingen in onze winkels zijn te vinden in assortiment, in het verstrekken van informatie en in kennisdeling. Kijk bijvoorbeeld naar sigaren. Naast het standaardassortiment dat we altijd al voerden, zijn daar veel meer specialistische producten en artikelen bijgekomen. Denk aan luxe longfillers en sigarenaanstekers”, zegt de directeur. “Wij willen een specialistisch assortiment in alle winkels. Daarom geven we informatieavonden aan ondernemers en personeel. En we willen onze visie natuurlijk ook met partners delen vanwege die transitie van traditionele rookwaren naar rookvrije artikelen en de groei binnen deze markt. Er is een nieuwe klantengroep bijgekomen die steeds groter wordt. We praten over een sneeuwbaleffect: we zien dit marktaandeel groeien binnen onze organisatie.”
Oud en jong
“Jonge ondernemers volgen onze visie, zij hebben dezelfde stip op de horizon. Oudere ondernemers vinden het op zich wel prima hoe het ging en hoe het gaat. Toch staan ook zij net als de jongere generatie open voor ideeën”, zegt Van Vuure. Hij vindt het interessant om te zien hoe kennis en ervaring van oudere ondernemers en nieuwe ideeën en de visie van de jongere ondernemers bij elkaar komen in een samenwerking om te kijken naar de toekomst. En dan hoort stappen voorwaarts nemen er gewoon bij.
18+
In de winkels richt eigenaar Van Vuure zich op klandizie boven de 18 jaar. Sterker nog, jongeren onder die leeftijd worden niet toegelaten, zelfs niet om enkel een aansteker te kopen. “In het Preventieakkoord staat dat we ons uitsluitend op tabaksverkoop mogen richten en met name op de rookvrije producten. Wij willen de consument een stukje bewustwording meegeven en ze wijzen op de alternatieven. Het aanbod van rookvrije producten is groeiende. Dat is gunstig voor ons. Hoe meer aanbod hoe beter.” Van Vuure kijkt vooral naar de uitstraling van de winkels en de wijze waarop de producten worden verkocht. En hoe de verkoop binnen de regels van de overheid past. Zijn grote uitdaging is: hoe maak je je zichtbaar? Hoe informeer je de klanten over (nieuwe) producten? Er is uitleg nodig bij een product als IQOS, waarbij verbranding is vervangen door verhitting, waardoor het volgens de fabrikant minder schadelijk is dan producten waar rook door verbranding bij vrijkomt. Van Vuure kijkt ook naar andere landen zoals Japan waar de tabaksverkoop eveneens daalt. Nederland loopt achter in ontwikkelingen op het gebied van rookvrije artikelen. In landen als Spanje, Italië en Portugal zijn ze veel verder, het assortiment in rookvrije producten is daar groter. Maar ook in Nederland volgt hij met interesse hoe collega’s buiten de organisatie omgaan met de transitie in de tabaksbranche, zowel binnen als buiten de organisatie.
Tabak, krantje en lootje
En dan is daar ook nog de loterijverkoop die aan overheidsregels gebonden is. De ondernemer kan zich niet voorstellen dat de loterijverkoop wegvalt in de toekomst. “Hoe dat bij supermarkten zal zijn, is nog onbekend. Maar wij gaan er in onze winkels niet mee stoppen, ondanks de lage marge erop. Het is meer een serviceproduct en creëert combiverkoop: tabak, krantje en lootje”, zegt hij. De winkel op het Osdorpplein is groot in loterijverkoop. Bij de andere winkels is het een interessant bijproduct. Het past gewoon bij de Van Vuure-formule van tabak gecombineerd met loterijproducten. Van Vuure legt uit: “Er zijn nu twee winkels die zonder loterijverkoop draaien. Ik snap dat wel. Marges worden kleiner, er is geen inflatiecompensatie, en dan de Nederlandse Loterij die een monopolie heeft. Het is te veel hoofdpijn voor een te lage marge, 4% tegenover ongeveer 40% op rookvrije alternatieven. De verkoop kan ten koste gaan van de afzet van andere producten.”
Een lotentransactie is tijdrovender dan bij een pakje sigaretten en het inwerken van personeel neemt tijd in beslag, stelt hij. “Onze ondernemers zijn natuurlijk niet verplicht om de loterijverkoop erbij te nemen, maar wij hebben een adviserende rol en zeggen: doe het wel! Al is het alleen maar omdat Van Vuure van oudsher bekend is om haar verkoop van loten. Je doet het puur uit service voor de klant”, aldus de bevlogen directeur.
Veel aanvragen
Het opleiden van een ondernemer in een nieuwe winkel duurt ongeveer drie maanden voor de basis. Eerst komt het praktische en technische gedeelte aan de beurt. “Maar dat is natuurlijk niet voldoende. Ook het omarmen van het Van Vuure-gevoel is erg belangrijk. We willen dat de ondernemer het huiselijke gevoel, de openheid naar de (vaste) klanten en de buurtfunctie uitdragen. Natuurlijk speelt de commerciële kant ook erg mee.”
Van Vuure vervolgt: “Er zijn twee opties voor nieuwe zaken. Of we nemen een zaak over en zoeken er een nieuwe ondernemer bij of een bestaande ondernemer wil om naar een tabakspeciaalzaak. We hebben het afgelopen jaar veel aanvragen voor het openen van een zaak gekregen. Een geïnteresseerde moet aan onze criteria voldoen en niet ‘zomaar ff’ een zaak willen openen. Deelt hij of zij onze visie? Hoe hongerig is hij of zij? Een ondernemer moeten vlammen.”
Van Vuure begon zijn carrière in 2006 in Haarlem. Inmiddels is hij alweer bijna twintig jaar verder. Sinds 1 januari van dit jaar is hij niet meer op de werkvloer te vinden. Hij houdt zich alleen nog met de organisatie, acquisitie en vastgoed bezig. Een bewuste keuze: “Ik heb de kans gepakt om nieuwe zaken op te zetten, mensen op te leiden. Mijn compagnon Bob van Etten heeft het stokje van me overgenomen. Hij heeft de leiding over de winkels. Ik wil meer tijd met mijn gezin doorbrengen, ik heb een vrouw en een zoon van negen. Voorheen werkte ik zes dagen per week. Maar ik liep tegen een muur aan en realiseerde me: er is meer. De afgelopen jaren is het bedrijf in een stroomversnelling gekomen. Ik ben opgegroeid met handel. Ik heb vertrouwen in ons concept en hou van samenwerken, verbinden. Je kan het immers niet alleen. Hoe meer samenwerking, hoe beter. Het is zo gelopen in mijn leven. Als ik ergens in geloof, dan ga ik er wat mee doen. De winkels zijn nu klaar, wat mij betreft. Succes creëren geeft energie. Ik ben nu 36, klaar voor de volgende fase”, concludeert Van Vuure.
Dit artikel verscheen eerder in Out.of.Home Shops. Abonneren? Klik hier.
