Stroomuitval, overstromingen, cyberaanvallen of een geblokkeerde haven. Het klinkt als een filmscenario, maar het zijn reële risico’s die onze voedselvoorziening kunnen ontwrichten.
Supermarkten worden terecht gezien als kritieke voorziening: zij zijn de ruggengraat van de voedselketen en voor acht op de tien Nederlanders op loopafstand bereikbaar. Daarom werkt de overheid aan een Landelijk Crisisplan Voedselzekerheid. Dat is een goede stap, maar succes staat of valt met samenwerking in de héle keten. En daar komt een vaak vergeten schakel naar voren: de foodservicegroothandels.
Onzichtbare reus
Foodservicegroothandels (zoals Sligro, Bidfood, Hanos en Makro) zijn cruciale partners bij weerbaarheid. Zij vertegenwoordigen 35% van het Nederlandse voedselvolume. Hun rol in de crisisrespons is veel groter dan vaak gedacht. Tijdens Covid-19 deelden zij distributiecapaciteit met supermarkten en werkten ze samen met gemeenten en veiligheidsregio’s aan noodscenario’s, zoals tijdelijke voedselhubs.
Het fijnmazige netwerk van de groothandel is indrukwekkend: meer dan duizend magazijnen, gekoelde en droge opslag, diepvriescapaciteit en een vloot voertuigen die dagelijks scholen, zorginstellingen en horeca beleveren. Waar supermarkten circa honderd grote distributiecentra hebben, beschikt de groothandel over een tienvoud aan locaties. Valt de horeca stil, dan kan die capaciteit vrijwel direct worden omgeleid naar de zorg of retail. Omdat groothandels zelf voorraden aanhouden, fungeren ze bovendien als buffer die in crisistijd kan worden aangesproken. Nog een onderschatte kracht: hun data. Bestelpatronen en voorraadinzichten maken groothandels tot een vroegtijdige sensor voor tekorten of verstoringen. Daarmee zijn ze een onmisbare partner in de informatieketen van het Landelijk Crisisplan.
Tijd om door te pakken
Klimaatverandering, geopolitieke spanningen en infrastructuurproblemen maken onze voedselvoorziening kwetsbaarder dan ooit. Weerbaarheid vraagt om gezamenlijke voorbereiding: noodplannen, crisiscommunicatie en samenwerking met gemeenten, collega-bedrijven en transporteurs. Supermarkten zijn het zichtbare gezicht, maar zonder de stille kracht van foodservicegroothandels staat de keten op losse schroeven.
Hun infrastructuur, buffers en datakennis maken hen tot de backbone van onze voedselzekerheid. Het is tijd om hun rol nadrukkelijk te erkennen en structureel te benutten in de nationale crisisaanpak.
Dit artikel verscheen eerder in Out.of.Home Shops. Abonneren? Klik hier.
